به گزارش دنیای بورس، در روز‌های اخیر زمزمه‌های افزایش دامنه نوسان تا ۱۰ درصد در بازار سرمایه مطرح است و بسیاری از سهامداران منتظرند تصمیم نهایی در این باره اتخاذ شود. معصومه آقاپور علیشاهی، مشاور اقتصادی رئیس‌جمهور و عضو شورای‌عالی بورس اعلام کرد که دولت تصمیم دارد دامنه نوسان بازار بورس را به طور پلکانی افزایش دهد.
به گفته او، طرح افزایش پلکانی دامنه نوسان به صورت تدریجی و در سه گام اجرا خواهد شد. در گام نخست دامنه نوسان به ۵ درصد، در گام دوم به ۷ درصد و نهایتا در گام سوم به ۱۰ درصد می‌رسد.
بحث اجرای دامنه نوسان نامتقارن نیز مطرح است. آقاپور گفت: ممکن است در برخی شرایط دامنه نوسان به‌صورت نامتقارن (مثلاً ۷ درصد مثبت و ۳ درصد منفی) اعمال شود تا ریسک بازار کنترل شود.
بیش از یک سال است دامنه نوسان روی عدد ۳ درصد است، باید دید با این تصمیم جدید بازار بورس چه تغییری خواهد کرد. اغلب کارشناسان موافق این تصمیم هستند البته برخی معقتدند باید زودتر از اینها دامنه نوسان کاهش پیدا می‌کرد.
مجید شجاعی کارشناس بازار سرمایه در گفت‌و‌گو با خبرنگار دنیای بورس با اشاره به سابقه اعمال دامنه نوسان محدود در بورس گفت: دامنه نوسان محدود با مثبت و منفی ۳ درصد موجب شد بازار از حالت طبیعی خارج شود و یا در صف خرید قفل شود یا در صف فروش؛ به‌طوری که عملاً تعادلی در معاملات شکل نمی‌گرفت و نقدشوندگی به شدت کاهش پیدا کرده بود.
او با اشاره به اثر این محدودیت بر عملکرد شرکت‌ها افزود: وقتی دامنه نوسان محدود است، یک شرکت معمولی و یک شرکت بنیادی و قوی هر دو نهایتاً در روز سه درصد رشد می‌کنند. این یعنی تفاوت عملکرد شرکت‌ها دیده نمی‌شود و بازدهی شرکت‌ها به هم نزدیک می‌شود. در صورتی که اگر دامنه باز بود، سهم‌های بنیادی می‌توانستند رشد قیمتی بیشتری را تجربه کنند و این به نفع تحلیل‌محور‌ها بود.
این کارشناس بازگشایی پلکانی دامنه نوسان را در مجموع اقدامی مثبت ارزیابی کرد و گفت: هر چه دامنه نوسان بازتر باشد، معاملات روان‌تر می‌شود، بازار عمق بیشتری پیدا می‌کند و به حالت طبیعی خود نزدیک‌تر خواهد شد.
نگرانی از ریسک‌های سیاسی
با وجود این ارزیابی مثبت، شجاعی به برخی نگرانی‌ها هم اشاره کرد و توضیح داد: یکی از ملاحظات این است که اگر دامنه نوسان باز شود و بازار در یک دوره کوتاه افت شدیدی را تجربه کند، ممکن است این افت به اعتراضات یا تنش‌های اجتماعی منجر شود. به همین دلیل پیشنهاد دامنه نامتقارن مانند منفی ۳ و مثبت ۷ مطرح شده است.
وی این نگاه را نادرست دانست و تأکید کرد: تجربه بازار در سال‌های ۱۳۹۹ و ۱۴۰۱ نشان داده است که بازار چه در شرایط جنگ، چه در شرایط ریسک سیاسی و چه در بحران‌های دیگر، مسیر طبیعی خود را طی می‌کند؛ یعنی پس از رشد، اصلاح می‌کند، به کف می‌رسد و دوباره شروع به رشد می‌کند. محدود کردن دامنه فقط زمان اصلاح را طولانی‌تر می‌کند، اما جلوی واقعیت بازار را نمی‌گیرد.
هشدار نسبت به تصمیمات مقطعی
این کارشناس بازار سرمایه با ابراز نگرانی نسبت به تصمیمات مقطعی گفت: اگر قرار است دامنه نوسان افزایش یابد، باید یک تصمیم قطعی باشد. تجربه نشان داده که در دوره‌های ریزشی ناگهان دامنه محدود شده یا حتی معاملات تعطیل شده است؛ این دخالت‌ها باعث از بین رفتن اعتماد و کاهش نقدشوندگی بازار می‌شود.
وی اضافه کرد: بازار سرمایه نیازمند ثبات مقررات است. سیاستگذار باید بداند که محدود کردن دامنه نوسان فقط زمان را جابه‌جا می‌کند و ریسک را از بین نمی‌برد. ما حتی در زمان جنگ شاهد بودیم که با وجود بسته بودن ۱۲ روزه بازار، پس از بازگشایی ریزش‌های سنگینی اتفاق افتاد. اگر بازار باز بود، همان ریزش‌ها زودتر اتفاق می‌افتاد و پس از پایان جنگ بازار می‌توانست سریع‌تر به مسیر صعودی بازگردد.
به اعتقاد شجاعی، افزایش پلکانی دامنه نوسان در صورتی که با تصمیمی پایدار همراه باشد، می‌تواند به عمق‌بخشی معاملات، افزایش شفافیت و بازگشت تعادل کمک کند. اما هرگونه بازگشت به محدودیت‌های قبلی یا مداخلات ناگهانی، می‌تواند باعث از بین رفتن اعتماد سرمایه‌گذاران و خروج نقدینگی از بازار شود.