دنیای اقتصاد: اقتصاد ایران از سال ۱۳۹۰ تاکنون شرایط خاصی را تجربه می‌کند. در کمتر از ۷ سال دوبار با شوک تحریم نفتی مواجه شده و به‌دلیل ساختار دولتی اقتصاد و وابستگی بالای دولت به درآمدهای نفتی، اقتصاد کشورمان را دچار رکود تورمی کرده است.
مسعود خوانساری؛ رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران
سال 98 برای اقتصاد ایران سخت پیش‌بینی شده‌است. برای درک بهتر این دشواری به نتایج بدست آمده از نظرسنجی اتاق بازرگانی تهران از میان بیش از 3 هزار فعال اقتصادی توجه کنید:
1. 40 درصد بنگاه‌ها برای فعالیت‌های رشد محور (توسعه) دنبال منابع هستند.
دنیای اقتصاد: سالی را پشت سر گذاشتیم که گرچه بسیاری از کارشناسان و اقتصاددانان، دشواری آن را پیش بینی کرده بودند، اما از همان ماه ابتدایی شرایط به نحوی رقم خورد که هیچ‌کس انتظار آن را نداشت. در سال‌های قبل متغیرهای انباره‌ای کلان اقتصاد وضعیتی را پدید آورده بود که همچون اتاقی مملو از گاز، با یک جرقه منفجر می‌شد.
دنیای اقتصاد: درحالی‌که کمپین فشار حداکثری دولت ترامپ علیه ایران درحال اجراست، هیچ‌یک از نتایجی که دولت ترامپ بدان امید بسته بود مشاهده نمی‌شود. چین و هند، بزرگ‌ترین خریداران نفت ایران به درخواست‌های واشنگتن برای کاهش واردات نفت از ایران بی‌اعتنا بوده‌اند. همچنین تاریخ نشان می‌دهد که ایران طی ۴۰ سال گذشته همواره تحت فشارهای اقتصادی آمریکا قرار داشته است اما در واکنش به آن تغییری در اصول سیاست خارجی خود اعمال نکرده و به برنامه موشکی، حمایت از گروه‌های منطقه‌ای و پرتاب ماهواره ادامه داده است.
دنیای اقتصاد: در نیم قرن اخیر، کشورها توانستند با بهره‌گیری از تجارب و علم اقتصادی، شرایط مناسبی را در شاخص‌های اصلی اقتصاد کلان ایجاد کنند. درس‌آموزی از این تجربیات باعث شده که کشورها در دو دهه اخیر، از نظر شاخص‌هایی نظیر رشد اقتصادی، تورم، بیکاری، کاهش نابرابری و برنامه‌های رفاهی در سطح مطلوبی قرار گیرند. حال آنکه این رویه در کشور ما وجود نداشته و وضعیت شاخص‌های کلان اقتصاد همواره با نوسان روبه‌رو بوده است. مسعود نیلی در یک سخنرانی، به بررسی علل جاماندگی اقتصاد کشور از مسیر اصلی پیشرفت پرداخته است.
دنیای اقتصاد: مرکز پژوهش‌های مجلس چشم‌انداز رشد اقتصادی سال ۹۸ را تخمین زد. بر این اساس با ادامه وضع موجود در سال ۹۸، در بهترین حالت رشد اقتصادی به منفی 4.5 درصد نزول خواهد کرد. این در حالی است که در سناریوی بدبینانه اقتصاد ایران با عقبگرد 5.5 درصدی سال آتی را به پایان خواهد رساند. بررسی بازوی پژوهشی مجلس حاکی از این است که بخش نفت بیشترین ضربه را از تحریم‌ها خواهد خورد؛ به حدی که احتمال از دست رفتن یک سوم از تولیدات نفتی نسبت به سال‌جاری وجود دارد.
دنیای اقتصاد: جدیدترین پیش‌بینی‌های صندوق بین‌المللی پول حکایت از آن دارد که رشد اقتصادی کشورمان امسال و سال آینده عددی منفی را تجربه خواهد کرد. گزارش این نهاد بین‌المللی تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا را تاثیرگذار ارزیابی کرده و کاهش شدید صادرات نفت را پیش بینی کرده است. از سوی دیگر به روند تورم پرداخته و پیش‌بینی کرده است که اقتصاد ایران سال آینده بیش از ۳۴درصد تورم خواهد داشت.
مسعود نیلی/ اقتصاددان*
اقتصاد ایران در چند دهه گذشته به گونه‌ای اداره شده که در هر مقطع زمانی فقط بتواند رضایت کوتاه‌مدت مردم را حفظ کند. این شیوه اداره، از طریق مصرف روزافزونِ منابع طبیعی و مالی کشور امکان‌پذیر شده است که رسیدن منابع طبیعی به مرحله بحرانی و عبور منابع مالی از مرز هشدار و ظهور ابرچالش‌های شش‌گانه در اقتصاد کشور برونداد آن بوده است.
ایسنا: بانک جهانی در گزارش خود از چشم‌انداز اقتصاد ایران، اعلام کرد: نرخ رشد اقتصاد ایران در سال ۲۰۱۷ به ۳.۸ درصد کاهش یافت. این بانک از تورم بالا، نوسان‌های نرخ ارز و تحریم‌های آمریکا به‌عنوان عواملی نام برده است که باعث خواهند شد رشد اقتصادی دو سال آینده کشور منفی باشد.
بانک جهانی گفته است میزان اثرگذاری این ریسک‌ها بر رشد اقتصادی ایران، کاملا به میزان مختل شدن تجارت جهانی این کشور و جدی گرفته شدن اصلاحات ساختاری اقتصادی بستگی دارد.
مسیرهای اثرگذاری تحریم‌ها
دنیای اقتصاد: تحریم‌های آمریکا می‌توانند از ۳ مسیر بر اقتصاد ایران اثرگذار باشند: مسیر واردات، مسیر صادرات و مسیر ورود و خروج سرمایه. در واردات وابستگی تولید به کالاهای واسطه‌ای و سرمایه‌ای، مهم‌ترین نقطه‌ای است که ضربه‌پذیر است. در مسیر صادراتی کشور نیز صادرات نفت و صادرات غیرنفتی با موانعی روبه‌رو خواهند شد. همچنین خروج سرمایه از کشور در این شرایط افزایش خواهد یافت و در نقطه مقابل، میل به سرمایه‌گذاری با کاهش روبه‌رو خواهد شد.
