دنیای بورس | در بخشنامه‌ای که اخیرا معاونت معدنی وزارت صمت به بورس کالای ایران ، گمرک و سایر سازمانهای نظارتی و ذی‌ربط ابلاغ کرد، شرکت‌های فولادی (تمام زنجیره فولاد؛ بالادست تا پایین دست) تنها زمانی مجاز به صادرات هستند که ۶۰ درصد محصولات خود را در بورس کالا عرضه کرده باشند و میتوانند مازاد آن را صادر کنند. اما نکته مهم بخشنامه این است که چرا صنایع پایین دستی فولاد که در بخش انتهای زنجیره فولاد و با ارزش افزوده بیشتر تولید دارند، باید از صادرات فولاد منع شوند.
پرسش اینجاست، مگر تولیدکنندگان مقاطع طویل فولادی با وجود مصوبات وزارت صمت موفق شده‌اند نیاز به مواد اولیه خود را از بورس تامین کنند که حال مجبور به فروش در بورس میشوند و صادراتشان محدود شده داست؟ در ۵ ماهه نخست امسال از ۷۰ شرکت تولید کننده شمش، تنها ۷ تولیدکننده محصول خود را در بورس عرضه کرده اند و طبق مصوبه ستاد تنظیم بازار مکلف به عرضه 60 درصد تولیدات خود در بورس کالا هستند که با توجه به تولید 24 میلیون تنی شمش فولاد در سال این رقم ماهانه یک میلیون تن برآورد میشود اما حجم مبادلات شمش فولاد در 5 ماهه نخست امسال تنها یک میلیون و 160 هزار تن بود ، حال این پرسش مطرح می شود که چرا به جای فولادسازان، تولیدکنندگان محصولات پایین دستی تنبیه میشوند؟
این در حالیست که تولیدکنندگان میلگرد بخش خصوصی حدود یک میلیون و 480 هزار تن و بخش عمومی 500 هزارتن و در مجموع حدود دو میلیون تن در بورس کالا در 5 ماهه نخست امسال عرضه داشتند که این میزان بیش از سقف تعهدات عرضه آنها بوده است. حالا اما محدودیت در صادرات برای این دسته از تولیدکنندگان که بازار همواره با مازاد عرضه روبروست، منجر به مشکلات عدیده ای برای آنها میشود چرا که از یک سو مجبور به تامین مواد اولیه با قیمت های بالا از بازار آزاد و از سوی دیگر مکلف به فروش در بورس کالا با قیمت های پایین هستند و راه صادرات نیز در شرایطی که کشور به ارز نیاز دارد بر آنها بسته شده است.
نابسامانی در بازار فولاد به حدی بوده که رئیس قوه قضائیه چندی پیش نسبت به آن واکنش نشان داده و ابراهیم رئیسی در جلسه شورای عالی قوه قضائیه با اشاره به فساد و انحراف در صنعت فولاد اظهار کرد: «تولید فولاد شرکت‌های داخلی کجا می‌رود که متقاضیان ناچار به تهیه آن تا چند برابر قیمت از بازار سیاه میشوند؟ این مسئله برای آحاد مردم یک سوال جدی است. تعزیرات حکومتی و سازمان بازرسی موضوع را پیگیری کنند. اگر تخلف و فساد در این حوزه برای دستگاه‌های مذکور متقن شد، موارد را اعلام کنید.»
در همین حال جعفر سرقینی، وزیر صمت نیز در نخستین اظهارات خود پس از اینکه به عنوان سرپرست وزارت صنعت، معدن و تجارت معرفی شد اعلام کرد: قیمت فولاد شکسته خواهد شد، اما در عمل و واقعیت چیز دیگری است. در معاملات روز شنبه 15 شهریور، قیمت پایه شمش از سوی فولادسازان در هر کیلو با 500 تومان رشد اعلام شده و در رقابت در 15 تا 18 شهریور در هر کیلو بالغ بر 1500 تومان رشد را تجربه کرده و مهمترین اقدامی که وزارت صمت در راستای کنترل بازار فولاد گرفته محدودیت صادرات بوده است. این در حالیست که فولادسازان همواره به تعهدات خود در عرضه شمش در بورس کالا عمل نمیکنند و نوردکاران در انتهای این زنجیره باید جور آنها را در مواجه با قوانین سخت گیرانه بکشند.
علت عدم برخورد وزارت صمت با متخلفین اصلی چیست؟ چرا فولاد سازان به تعهدات خود به رغم همه مصوبات و ابزار های موجود و قانونی عمل نمیکنند و دلیل عدم برخورد بازرگانی داخلی و معاونت معدنی وزارت صمت با متخلفین اصلی ( فولاد سازان ) به جهت عدم عرضه مکفی و مهندسی قیمت چیست؟