به گزارش دنیای بورس به نقل از دنیای اقتصاد بازار سهام در هفته گذشته با دو روز اصلاح همراه بود که منجر به از دست رفتن محدوده ۳میلیونی در شاخص کل شد. این موضوع منجر به مطرح شدن این مساله شد که آیا این افت فعلی شاخص کل به معنی توقف رشد بازار سهام است یا یک فرصتی به جاماندگان روند صعودی محسوب می‌شود؟
جریان نقدینگی به سمت کوچک‌ها حرکت خواهد کرد؟
ابراهیم حاج‌احمدی، کارشناس بازار سرمایه به ارزیابی وضعیت بازار سهام پرداخت و گفت: پس ریزش سنگین بورس تهران پس از جنگ تحمیلی ۱۲روزه، بازار سرمایه طی یک و نیم ماه اخیر با رشد قابل‌توجهی همراه بود. قرار گرفتن قیمت‌ها در سطوح بسیار نازل، تخلیه نسبی فروش‌ها، قرار گرفتن عمده نمادها در ناحیه حداقلی اشباع فروش، پیشخور شدن تبعات احتمالی فعال‌سازی مکانیسم ماشه، افزایش انتظارات تورمی ناشی از بازگشت تحریم‌های بین‌المللی سازمان ملل و کاهش نگرانی بازار نسبت به احتمال تنش نظامی را می‌توان از جمله مهم‌ترین دلایل این رشد عنوان کرد.
در مصاحبه‌های گذشته (۹مهرماه)، اشاره شد که رشد پایدار بورس مستلزم برطرف شدن ریسک‌های ناشی از انقباض شدید پولی (نرخ بهره بالا)، فاصله معنادار ارز دو نرخی و کمرنگ شدن احتمال شکنندگی آتش‌بس است. در حال حاضر احساس بازار نسبت به احتمال درگیری مجدد منطقه‌ای کاهش یافته و از طرفی صحبت‌های آقای فرزین در مورد امکان عرضه بخشی از ارز برخی از شرکت‌ها در تالار دوم با نرخ‌های بالاتر از نرخ ارز توافقی که در حال حاضر در کانال ۷۰هزار تومان قرار دارد موجی از خوش‌بینی را نزد فعالان بازار سرمایه ایجاد کرد. اما باید توجه کرد که تقریبا سایه هیچ‌کدام از ریسک‌های مذکور به صورت کامل هنوز از سر بازار برداشته نشده است. از این رو به نظر بخش قابل‌توجهی از رشد اخیر بازار که در نتیجه آن قیمت برخی از شرکت‌ها را به سطوح قبل از جنگ بازگرداند، بیش از اینکه مرتبط به عوامل بنیادین اثرگذار بر سودآوری شرکت‌ها باشد به دلیل افزایش انتظارات تورمی و هیجان خرید با توجه به محدودیت دامنه نوسان ۳درصدی و پدیده صف نشینی بوده است!
در چنین فضایی معمولا اغلب معامله‌گران تمایل دارند با افق سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت در بازار حضور داشته باشند، مگر اینکه تغییرات محسوس در مفروضات تحلیلی مشاهده کرد. از این رو سیو سود حداکثری در سطوح مقاومتی دور از ذهن است. بنابراین در این مقاطع ریسک ورود به بازار خصوصا در سهامی که بدون اصلاح قیمتی از محدوده‌های کف قیمتی فاصله معناداری گرفته‌اند، افزایش یافته است. (منظور از افزایش سطح ریسک به منزله عدم امکان رشد بیشتر و قطعیت در افت نیست بلکه معیار فرصت هزینه معاملاتی مدنظر است.)
از این رو ورود به بازار با حس ترس از جاماندگی می‌تواند آسیب‌زا باشد. با توجه به جریان نقدینگی انتظار می‌رود طی هفته پیش‌رو احتمالا شاهد شیفت بخشی از نقدینگی به سمت نمادهای کوچک و متوسط بازار باشیم (خصوصا سهام شرکت‌های مستعدی که در رشد اخیر بازار نسبت به سهام شاخص‌ساز رشد چندانی را تجربه نکرده‌اند) از منظر تکنیکی محدوده روانی ۳میلیونی الی ۳میلیون و ۱۰۰هزار واحدی، شاخص کل را می‌توان به عنوان محدوده معتبر نزدیک مقاومتی مدنظر قرار داد و احتمال افزایش سطح عرضه‌ها خصوصا در سهام بزرگ و شاخص‌ساز طی هفته‌های پیش‌رو دور از ذهن نیست. بنابراین چگونگی واکنش شاخص به محدوده ۳میلیون الی ۳میلیون و ۱۰۰هزار واحد بسیار حائز اهمیت خواهد بود. عدم تثبیت شاخص فراتر از سطح مذکور می‌تواند زمینه‌ساز پیدایش یک فاز اصلاحی در بازار باشد. در صورت اصلاح بازار به ترتیب محدوده‌های معتبر حمایتی ۲میلیون و ۷۰۰هزار واحد الی ۲میلیون و ۶۵۰هزار واحد و ۲میلیون و ۵۵۰هزار واحد الی ۲میلیون و ۵۰۰هزار واحد را جهت شناسایی محدوده‌های بهینه‌تر می‌توان مدنظر قرار داد.
سهام به قیمت است؟
مهرداد صالحی‌فرد، کارشناس بازار سرمایه نیز در پاسخ به این سوال که آیا اصلاح دور متوالی بازار در هفته گذشته، توقف رشد محسوب می‌شود یا یک نوع استراحت است، گفت: به طور کلی فعالان بازار به دو دسته تقسیم می‌شوند؛ گروهی که سهامدار هستند، از ابتدا یا در میانه روند رشدی، به موج صعودی ملحق شدند و توانسته‌اند بازدهی مناسبی در یک ماه اخیر از بازار کسب کنند. گروه دیگر سرمایه‌گذاران همچنان نسبت به آینده سیاسی بدبین هستند و به نظر این دسته، ریسک‌های سیاسی همچنان پابرجا هستند. این دسته در پرتفوی خود یا سهم اندکی نسبت به سهام اختصاص دادند یا در این کلاس دارایی سرمایه‌گذاری نکردند.
البته با توجه به تجربیات گذشته، جنگ تحمیلی ۱۲روزه و رشد تقریبا ۲۵درصدی شاخص کل، اکنون هر دو گروه با احتیاط بیشتری رفتار می‌کنند. در کنار این احتیاط، چند مولفه باعث شده که چشم‌انداز بازار سهام اندکی روشن‌تر باشد، این مولفه‌ها شامل جریان نقدینگی، کاهش ریسک‌های سیاسی به دلیل اخبار مثبت و افزایش حاشیه سود شرکت‌ها به دلیل انتقال ارز به تالار دوم است. در مجموع وضعیت فعلی باعث شده است که سرمایه‌گذاران با هر خبر مثبت یا منفی‌ای تصمیم به خرید و فروش‌های گسترده کنند.
بررسی وضعیت فعلی نیازمند ارزیابی چند متغیر مهم است. یکی از این متغیرها شرایط سیاسی و نظامی منطقه است. در صورتی که فرض را بر اساس کاهش ریسک‌های سیاسی و تنش‌های نظامی را در مرور زمان بنا شود، بازار بر اساس شرایط اقتصاد کلان و عملکرد صنایع حرکت خواهد کرد. از نگاه کلان اقتصادی در حال حاضر نرخ‌های بهره موجود در اقتصاد در محدوده ۳۲درصد هستند و اگر پرتفوی صندوق‌های با درآمدثابت بررسی شود، مشاهده خواهیم کرد که سهم سپرده‌های بانکی در پرتفوی صندوق‌های درآمدثابت افزایش یافته است و این صندوق‌ها خواهان نرخ‌های سپرده ۳۱درصدی هستند که این یعنی نرخ بازدهی موثر این سپرده‌ها حدود ۳۷درصد خواهد بود. در سمت اوراق هم وضعیت به همین شکل است. صندوق‌های درآمدثابت اوراق را با نرخ ۳۷درصد موثر را در پرتفوی خود قرار داده‌اند که این حد نصاب تکلیف شده از طرف سازمان بورس، در اکثر این صندوق‌ها رعایت نشده است. ارزیابی و رصد این موضوع نیازمند ورود سازمان و بررسی پرتفوی این صندوق‌ها است.
اگر نرخ موثر ۳۷ درصد را شاخص قرار دهیم تقریبا P/R اوراق به عدد ۳ خواهد رسید و با فرض همین نرخ‌های موجود در بازار سهام باید به دنبال سهام با P/E حدود ۳.۵تا ۴درصد بود و با توجه به گزارش‌های اخیر فصلی و ماهانه شرکت‌های بورسی می‌تواند فهمید که تعداد سهم‌های با P/E بالای ۵درصد در حال حاضر در بازار سرمایه افزایش یافته است و این یعنی در حال حاضر اکثر این شرکت‌ها یا به قیمت هستند یا بالاتر از ارزش خود در بازار معامله می‌شوند.
البته با توجه به رشد ۲۷درصدی شاخص از کف قیمت خود که این عدد در بعضی صنایع تا ۴۰درصد هم وجود دارد که یک رقم غیرطبیعی محسوب نمی‌شود. این عدد به سرمایه‌گذاران این سیگنال را می‌دهد که بازار رشد خوبی را داشته و شاید کمی زمان لازم باشد که بتواند به سمت قله‌های بالاتر حرکت کند. بسیاری از شرکت‌هایی که عمدتا شرکت‌هایی با ارزش بازار پایین هستند، گزارش‌های خوبی ثبت کرده، سودهای با کیفیتی شناسایی کرده و حتی اگر بازار در روزهای آتی با اصلاحی مقطعی و هرچند کوتاه‌مدت مواجه باشد این صنایع می‌توانند مورد اقبال سرمایه‌گذاران باشند.
نکته حائز اهمیت در مورد بازار سهام افزایش ارزش معاملات در روزهای اخیر است. در صورت حفظ این حد از ارزش معاملات، جریان پول می‌تواند وارد صنایعی شود که هم نتوانسته‌اند نسبت به شاخص بازدهی مناسبی کسب کنند و هم گزارش‌های مناسبی را ارائه کردند. وی در پایان گفت: بازار در محدوده فعلی، احتمال دارد که کمی اصلاح را تجربه کند اما با توجه به وضعیت شرکت‌ها این اصلاح در صنایع مختلف متفاوت خواهد بود و انتظار می‌رود صنایعی که گزارش‌های قابل قبولی منتشر کرده‌اند در این مسیر، بازدهی بهتری را نصیب سهامداران کنند.
توقف رشد یا فرصت برای ورود؟
پس از رشد پرشتاب بازار سهام در هفته‌های اخیر، افت شاخص کل به زیر سطح ۳میلیون واحد، این پرسش را میان فعالان بازار ایجاد کرده که آیا بورس وارد فاز اصلاحی تازه‌ای شده یا تنها در حال استراحتی کوتاه‌مدت پیش از ادامه مسیر صعودی است.
