دنیای بورس: برای دومین روز متوالی است که بازار سهام چهره‌ای تازه به خود گرفته و با سرعت بیشتری در حال حرکت در مسیر صعودی است. در این سیمای جدید، سهام کالایی در حال رشد قیمت هستند و جبهه رقیب، یعنی گروه‌های بانکی و خودرویی با افول تقاضا و افت قیمت دست‌وپنجه نرم می‌کنند. این تغییر آرایش را با مروری بر فهرست نمادهای موثر بر شاخص می‌توان ملاحظه کرد؛ جایی که نمادهای بزرگ گروه‌های پتروشیمی، فلزات و پالایشی به حمایت از شاخص کل برآمده‌اند و در نقطه مقابل، نمادهای گروه بانکی نظیر «وبملت» و «وبصادر» بیشترین فشار را بر نماگر بازار ثبت کرده‌اند.
دو محرک صعود کالایی‌ها
به نظر می‌رسد تغییر آرایش معامله‌گران ناشی از دو عامل اصلی بوده است. از یک سو، ثبات نسبی بازار جهانی و بهبود قیمت کالاهای پایه را باید در رشد تقاضای سهام وابسته بورسی موثر دانست که در رشد بهای سهام اصطلاحا کالایی بازار اعم از پالایشی، پتروشیمی و فلزات طی دو روز اخیر انعکاس پیدا کرده است. از سوی دیگر، باید به نقش متغیرهای بنیادی نظیر کیفیت سودآوری در تغییر آرایش بازار توجه داشت که در حال خودنمایی در معاملات گروه‌های مختلف است. به طور سنتی در روزهایی که بازار در معرض تقویت جریان اطلاعات از مجرای انتشار گزارش‌های عملکرد است، فعالیت معامله‌گران در سهام بنیادی بازار قوت می‌گیرد و گروه‌هایی که عمدتا مستعد سفته‌بازی هستند، در این شرایط تحت فشار عرضه معامله می‌شوند. حال در شرایطی که گزارش‌های 9 ماهه شرکت‌ها به تدریج در حال انتشار است به نظر می‌رسد موعد موج‌های سفته‌بازی به پایان رسیده و بازار بیشتر در جست‌وجوی عملکرد دست به انتخاب می‌زند. نکته‌ای که در این وضعیت حائز اهمیت و دقت بیشتری‌ست این است که اگر جریان اطلاعات منجر به ثبت حرکت‌های رو به رشد شده باشد، درز اطلاعات نهانی شرکت‌ها قبل از انتشار آن در فضای عمومی یک ایراد بسیار بزرگ برشمرده می‌شود و باید هرچه زودتر فکری به حال این نقیصه آشکار و بر هم زننده تعادل روانی بازار کرد.
بسیاری بر این باورند که مدت‌هاست کارشناسان از انتشار گزارش‌های 9ماهه امیدوارکننده در سهام کالایی خبر می‌دهند و این موضوع منجر به تقویت سمت تقاضا در نمادهای مرتبط شده‌است. این مهم بدون درنظر گرفتن انتشار زودتر از موعد اطلاعات از طریق کانال‌های خاص نیز می‌تواند سهام شرکت‌های مربوطه را تحت‌الشعاع قرار دهد ولی این انتظار پس از انتشار گزارش‌های آذرماه همواره در میان اهالی بورسی بوده‌است و حرکت هماهنگ و یکدست رشد قیمت‌ها آن هم در یک روز خاص را نمی‌توان با فرض انتظارات توجیه کرد.
بانک‌ها در معرض عرضه‌های سنگین
با چنین وضعیتی که در بالا اشاره شد طبیعی است که بانک‌ها و خودرویی‌ها که احتمالا برای فصل پاییز عملکرد مثبت را به بازار مخابره نکنند بیشتر در معرض عرضه‌ها قرار بگیرند. این دو گروه، خاصه بانکی‌ها تا روز گذشته پیوسته در مسیر صعود در حال حرکت بودند و بیش از نیمی از جریان کل نقدینگی را تصاحب کرده بودند. با این حال از روز گذشته شاهد چرخش رو به پایین قیمت در بانک‌ها و تشدید آن در معاملات امروز هستیم. نمادهای اصلی گروه بانکی بورس تهران امروز نه تنها زیر فشار عرضه در محدوده منفی قیمت قرار گرفتند بلکه با گذشت از ساعات ابتدایی معاملات امروز، رفته‌رفته تا تجربه صف فروش پیش رفتند. عرضه‌های بیشتر سهامداران حقیقی و بنابراین خروج سرمایه‌های خرد از دیگر ویژگی‌های معاملات نمادهای این گروه در معاملات امروز است.
فشار عرضه بر دوش سهام گروه خودرو نیز سنگینی می‌کند. اگرچه برخی از نمادهای این گروه نظیر خودرو همچنان در محدوده مثبت معامله می‌شوند اما به ضعف بنیادی و کاهش شدید تولید خودروسازان در فقدان تقاضای موثر و افزایش فروش در نمادهای خودرویی قابل شناسایی است. با این حال، به نظر می‌رسد مساله افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها به تحرکات مثبت معامله‌گران در برخی از نمادهای این گروه نظیر «خودرو» انجامیده است.
تغییر مسیر از بانکی به کالایی؟
بسیاری بر این باورند که حرکت معاملات امروز با شدت گرفتن عرضه‌ها در نمادهای بانکی و جهت‌گیری نقدینگی آزاد شده به سمت نمادهای کالایی منجر به تقویت قیمت‌ها در گروه‌هایی نظیر پالایشی، پتروشیمی و فلزات اساسی شده‌است. به نوعی چرخش نقدینگی و تغییر ذائقه سرمایه‌گذاران برای حفظ سود کسب شده و استفاده از قیمت‌های اصلاح شده در سایر نمادهای بورسی، معادلات را تغییر داده است. اما نگاهی دقیق‌تر به روند معاملات روزانه نشان می‌دهد که این تحلیل تا حد زیادی مردود است و اتفاقا درست زمانی که در نمادهای بانکی شاهد افزایش فشار فروش بودیم، سرعت حرکت رو به رشد در سایر نمادهای بورسی نیز گرفته شد و به نوعی یک ترس عمومی فضای معاملات را در بر گرفت. بنابراین حرکت رو به رشد سهام گروه کالایی را نمی‌توان به آزاد شدن منابع نقدینگی در نمادهای بانکی و چرخش آن در سایر گروه‌ها نسبت داد و جنس رشد سهام کالایی را باید کاملا مستقل دانست. روند تقویت شده‌ای که تحت تاثیر جو منفی ریزش سهام بانکی ترمز حرکتشان کشیده شد.